تحلیلی برخطمشی حجاب در ایران: دولت در تدوین فرهنگ حجاب موفق بود یا خیر
بسمهتعالی
این روزها در رسانههای اجتماعی شاهد کلیپهای متناقضی از تأیید و یا رد کردن حجاب و نحوهی اجرای خطمشی حجاب هستیم. عدهای مخالف با تصمیم موجود و یا نحوهی اجرای از این خطمشی (تصمیم) دولت ناراضی هستند و مخالفت میکنند و حیطه حجاب را خارج از تصمیم دولتها فرض کردند. البته هستند افرادی که حجاب را سیاسی کرده و نمودی جهت مخالف با نظام سیاسی کرده اند، از طرفی گروهی از جامعه باتوجهبه شعایر دینی و اصول اصلی دین یعنی حجاب از قوانین موجود و ابزار اجرایی دولت یعنی گشت ارشاد دفاع میکنند.
برای تحلیل تصمیم دولت در مورد پوشش حجاب شاید نیاز به مطالعه تاریخِ پوشش در ایران و در اسلام است. پوشش زنان از دیرباز در کتیبهها و دیوار نوشتهها باحجاب بوده است. بنابراین تاریخ ایران را بدون توجه به دین نمیتوان با زنان بیحجاب مشاهده کرد. از بُعد دینی هم به دلیل تأکید در قرآن بر داشتن حجاب به دلیل شناخته شدن و عدم آزار و اذیت توسط مشرکین و همچنین نوع پوشش زنان بزرگ تاریخ اسلام که یک پوشش کامل یعنی حجاب بوده است. پس در فرهنگ ایرانی – اسلامی زن بدون حجاب قابل تصور نیست. به دلیل اهمیت فرهنگ ایرانی – اسلامی نیاز است درباره حجاب بیشتر از گذشته صحبت شود.
برای تحلیل و نقد خطمشی حجاب باید به نکات زیادی توجه کرد که برخی را در ادامه مطرح خواهد شد. نکته اول در حوزه حجاب توجه به کمالگرایی دینی در جامعه ایران است. باید جامعه ایرانی نسبت به کمالگرایی و دیدگاه صفر یا صد تجدیدنظر ویژهای داشته باشد یعنی دیندار بودن و یا بیدین بودن را متکی به یک عامل نبیند به طور مثال ممکن است فردی نماز بخواند، روزه بگیرد، انفاق و خمس داشته باشد ولی دست در بیتالمال ببرد همانطور که نباید این افراد را مؤمن کامل پنداشت و در صورت تخلف باید در مراجع قضایی کیفر اعمال خود را بدهد، نباید یک فرد که در جامعه با عنوان بدحجاب شناخته میشود به دلیل ظاهر از جامعه طرد کرد و یک بیدین و بیحجاب دانست.
نکته دومی که باید توجه کنیم این است که حجاب مسئله هست یا نیست. دولت و سازمانهای ذیربط باید آماری از حجاب و عفاف در جامعه ارائه بدهند. دولت باید با تعیین شاخصهایی مؤلفه حجاب و عفاف را روشن بیان کرده و میزان توجه جامعه به حجاب و عفاف را بررسی کرده و به این سؤال پاسخ بدهد که آیا واقعاً جامعه ایرانی درگیر بیحجابی و بیعفتی هست یا خیر، چند درصد جامعه تمایل به بی حجابی و بی عفتی دارند و اگر حجاب مسئله هست و جامعه ایرانی دچار بیحجابی و بیعفتی هست آیا در اولویت قرار میگیرد که دولت با شدت و قدرت واکنش نشان بدهد یا خیر. بهطورقطع مسائل اقتصادی و مالی، امنیت اجتماعی، مسائل اشتغال و معیشت و ازدواج در اولویت قرار خواهند گرفت و میتوان ریشه بسیاری از بیحجابی و یا کمحجابی را در مسائل اقتصادی و اجتماعی دید.
نکته سومی در نحوه اجرای تصمیم خطمشی (تصمیم) حجاب است. اگر دولت اطلاعات منسجم در دست داشته باشد توانایی انتخاب راهحلهای بیشتر و مناسبتری خواهد داشت. برای حجاب که سالهاست دولتها بهعنوان مسئله اصلی و مهم در جامعه مطرح کردهاند بیش از 30 ارگان و دستگاه معرفی شدهاند تا مجری خطمشی حجاب باشند اما فقط نیروی انتظامی است که بهعنوان آخرین ابزار بیشترین عملکرد را دارد، نیاز است که ارکان تصمیمگیر به بررسی سایر عملکرد سایر دستگاهها و نحوه عملکرد آنها در حوزه حجاب بپردازند. دولتها بهوسیله ارزیابی خطمشی میتوانند بررسی کنند که آیا خطمشی حجاب و عفاف با ابزار نیروی انتظامی و آموزشهای پیشپاافتاده آیا کارآمدی داشته است یا خیر، اگر کارآمد هست پس چرا باعث افزایش نارضایتی در جامعه شده است و اگر کاربردی نیست چرا ادامه پیدا میکند؟