مدل فرآیندی خط‌مشی گذاری
خط‌مشی‌گذاری رویکردی واحد نیست بلکه مرحله‌ای می باشد . (Anderson,2014 :ص4). کرم الله دانش فرد ( 1395: 29-30)کارکرد فرآیند خط مشی را عاملی می داند که ایده ها و الویت های دولت در حالت های مختلف برای افراد و یا مراجع تصمیم گیر مشخص می کند و همچنین می توان مشخص کردکه کدام گزینه و چه وقت باید به یک اقدام عملی تبدیل کرد .
خط مشی شامل یک فرآیند بسیار پیچیده است که شامل چهار متغییر می باشد: 1) مسایل و رویداد های عمومی2) تصمیم گیرندگان ( ازجمله آنان می توان به هیئت وزیران، نمایندگان مجلس، شخص اول حکومت، مجریان خط مشی و....) 3) راه حل ها 4) تعامل ها اشاره کرد (کرم الله دانش فرد 1395: 29-30؛ فتاح شریف زاده و همکاران ، 1394: ( مقاله کنفرانسی که دانلود کردم)( فتاح شریف، امین بازیار، رسول معتضدیان ، کاربرد تفکرات سیسامی در خط مشی گذاری عمومی1394، نخستین کنفرانس ملی مدیریت دولتی ایران )
فرآیند خط مشی گذاری شامل مراحل زیر می باشد :
1) شناخت و درک مسئله عمومی: در این مرحله موامل موثر بر جامعه مانند مدیران، سیاست مداران و متخصصان و یا گروه هایی از مردم و... مشکل یا مسئله ای را متذکر می شوند و این امر موجب توجه نمودن تصمیم گیرندگان و یا حتی عموم مردم می شود . در این هنگام با معلوم شدن مسئله نقاط ضعف و یا نیاز های جامعه گروه هایی تصمیم ساز و صاحب نفوذ نیز شناسایی می شوند .
2) دستور کار: زمانی که مسئله و یا مشکل شناخته شد و مورد بحث و بررسی قرار گرفت در این زمان است که واکنش سازمان های عمومی مرتبط به موضوع را به همراه خواهد داشت .
3) طراحی وشکل گیری: در این مرحله افکار عمومی جامعه و نخبگان در باره مسئله و یا مشکل به بحث و گفتگو و تبادل نظر می پردازند .در این مرحله درباره علل اتفاق افتادن مشکل حدس و گمان تبادل می شود و متغییر ها و بستر های پیدایش مسئله نمایان و راه حل ها و پیشنهاد ها ارایه می شود. در این مرحله سازمان مسئول نیز با بررسی ابعاد مسئله می خواهد مسئله را رفع و تنش را کاهش بدهد ، برای این کار با مشورت گرفتن ، تحلیل ریسک راه حل ها ، و... به بررسی گزینه ها می پردازد و یکی را انتخاب ، به آن مشروعیت می بخشدو قانونی می کند .
4) اجرای خط مشی : بعد از قانونی شدن خط مشی اجرای خط مشی شروع می شود . خط مشی گذار در مراحل قبلی خط مشی های مرتبط و سازگار حمایتی از مجریان را به تصویب رسانده است . و به این ترتیب جهت رفع مشکل و کاهش تنش اقدامات خود را اغاز می نماید. سازمان های مجری خط مشی مطابق آنچه قانون تعیین کرده است خط مشی را اجرا می نمایند و خط مشی گذاران نحوه اجرا را نظارت می کنند و حتی ممکن است خودشان نیز قسمتی از فرایند اجرای آن باشند .
5) ارزیابی خط مشی:مراحل پنجم و ششم به عنوان پشتیبانی خط مشی [1]تلقی می شوند . در مرحله پنجم همزمان با اجرای خط مشی اطلاعات لازم در مورد چگونگی به کار گیری خط مشی و توان آن در جهت رفع مشکل دریافت می شودکه این اطلاعات را به عنوان بازخور می توان در فرآیند خط مشی نام برد. در این مرحله عملکرد ها اندازه گیری می شود ، اهداف از پیش تغعیین شده مرود مقایسه قرار ی گیرد و منابع تخقیق داده شده ، مورد بررسی و بازبینی قرار می گیرد . در یان مرحله همچنین مهرات های دست اندر کارانی اجرایی کنترل و نقاط قوت و ضعف مشخص می شود .
6) اصلاح، خاتمه و یا تغییر خط مشی: پس از دریافت بازخورد و ارزیابی خط مشی می توان در باره نقاط قوت و ضعف صحبت کرد . در این مرحله جریان پشتیبانی فعال می شود، و قدامات لازم برا یرفع کمبود ها و نقایص و... طراحی می شود .
