نظام های سیاسی: سوسیالیسم و مشتقات آن

سوسیالیسم

سوسیالیسم یا جامعه باوری، در واژه­نامۀ آکسفورد، چنین تعریف‌شده است "سوسیالیسم تئوری یا سیاستی است که هدف آن مالکیت یا نظارت جامعه بر وسایل تولید- سرمایه، زمین، اموال و جز آن‌ها- به‌طورکلی و ادارۀ آن‌ها به سود همگان است". (آشوری،1383: 204-210). واژه سوسیالیست اولین بار در سال 1827، در مجله تعاون به کار رفت. این مجله واژه سوسیالیست را در مورد پیروان رابرت اوئن[1] (1771–1858) به کاربرد و هواداران او را کمونیست­ها و سوسیالیست­ها نامید (راسل، 1375: 207- 178).

سوسیالیسم از آغاز پیدایش خود صورت‌ها و عنوان‌های بسیاری به خود گرفته و ذیل نظریه­های گوناگونی ارائه‌شده است. مهم‌ترین عنصر مشترک میان این نظریه­ها، تأکید بربرتری جامعه و سود همگانی نسبت به فرد و سود فردی است. از جهت تاریخی، سوسیالیسم طغیانی بر ضد فردباوری و لیبرالیسم اقتصادی عصر جدید است. سوسیالیسم نفی این نظریه است که پیگیری نفع فردی، چنانکه هواداران سرمایه‏داری ادعا می­کنند، خودبه‌خود به نفع اجتماعی می­انجامد. در عوض طرفداران این مکتب ادعا می‏کنند دخالت اکثریت و دولت (در مقام نمایندۀ اکثریت) می‌تواند نفع عمومی را از دستبرد افراد در امان نگه دارد. (آشوری،1383: 204-210)