نظام های سیاسی: لیبرال دموکراسی

 دموکراسی

در دیدگاه کلاسیک دو الگوی کلی برای دموکراسی مشاهده می­شود: الگوی مشارکت و الگوی نمایندگی. الگوی مشارکت که سابقه تاریخی آن به زندگی سیاسی در آتن (از 800 تا 500 ق.م) بر می­گردد، بر این اندیشه بنا شده است که مردم باید به‌صورت همه‌جانبه درروند تصمیم­گیری جمعی دخالت کنند. در این اندیشه، دموکراسی آموزشی برای شهروندان است. مناصب دولتی برای همه شهروندان قابل‌دسترس است و همواره دست‌به‌دست می­شود. الگوی مشارکت در وضعیت آرمانی خود، تنها در اجتماعات همگن و کوچک امکان­پذیر است. الگوی دموکراسی نمایندگی، بر این اندیشه بنا شده است که مردم باید از طریق رأی‌گیری و با انتخاب نمایندگان خود درروند تصمیم­گیری جمعی دخالت کنند و هر نماینده باید ازلحاظ نظری خواست­های رأی‌دهندگان را در نظر داشته باشد. در این الگو دخالت شهروندان در سیاست بسیار کمتر از الگوی پیشین است. به‌ویژه آنکه همواره در تعریف حدود جامعۀ رأی‌دهندگان محدودیت­هایی در نظر گرفته می­شود. دموکراسی نمایندگی در جوامع بزرگ‌تر نیز قابل تحقق است و اختلال چندانی در زندگی روزمره مردم ایجاد نمی­کند. (وینسنت،1371، 122-180)

لیبرالیسم کلاسیک

از نتایج اندیشه مشروطیت می‌توان به لیبرالیسم کلاسیک اشاره کرد (وینسنت، 1371: 122-180)؛ ایدئولوژی سیاسی که مدافع آزادی مدنی و دولت محدود است که تحت حاکمیت قانون فعالیت می‌کند. در اقتصاد مدافع لسه –فر است و از سرمایه­داری و اقتصاد بازار حمایت می‌کند. به نظر برخی از اندیشمندان لیبرالیسم کلاسیک در پیدایش سیستم اداری بوروکراتیک مؤثر بوده است.

نظام های سیاسی

نظام سیاسی زیرمجموعه از نظام اجتماعی است که زندگی سیاسی در آن جریان دارد و شامل نهادهای رسمی و نهادهای دیگر فعالیت‌های سیاسی است.

نظام سیاسی، یکی از زیرمجموعه‌های نظام‌های اجتماعی است که زندگی سیاسی درون آن جریان دارد، مفهوم نظام سیاسی، رهیافتی است جدید در شناخت پدیده‌های سیاسی و دربرگیرنده نه‌تنها نهادهای سیای رسمی، بلکه همه انواع فعالیت سیاسی در جامعه است. نظام سیاسی تعبیری است که متأثر از نظریه نظام‌ها به دولت اطلاق می‌شود و رد عین حال، مؤلفه‌هایی را برای تعریف مفهوم دولت به همراه خود می‌آورد. مفهوم نظام سیاسی و نیز نظریه نظام سیاسی، مباحثی متأخر هستند. در علوم اجتماعی مفهوم نظام ابتدا در مورد مردم‌شناسی به‌کاربرده شده است در علم سیاسی، ایستون و الموند در پرورش نظریه نظام نقش‌آفرین بوده‌اند (عبدالرحیم، 1386)

دموکراسی چیست؟

دموکراسی واژه ای است برگفته از واژه یونانی «demos»به معنای مردم و krato یا cratia به معنای قدرت.    «Demos»در کاربرد آنتی یا یونانی به معنای جمع روستاییان بود است و از این رو هر واحد روستایی را در آن  demoi   و ساکنان آن را demotai می نامند . در سده پنجم پیش از میلاد تغییری در معنای دموس پدید آمد و این واژه بر اجتماع همه مردم آتن اطلاق شد که برای اجرای کار های حکومتی گرد هم می آمدند . در سال 509 میلادی در نتیجه اصلاحات گلیستن ، قانونگذار آتن، اداره جامعه به دست روستاییان افتاد و از آن پس حکومت آتن را demotai  یا حکومت روستاییان می نامند. با تحول مفهومی ذکر شده در معنایdemosبه تدریج دموکراسی اسم عامی برای حکومت هایی شد که به دست همه مردم اداره یم شود . در نهایت تعریف جامع و و مورد پسند تعریف آبراهام لینکلن شد: « دموکراسی حکومت مردم( ملت) به خاطر مردم با دخالت مردم است» به عبارت دیگر حکومت مردم به دست مردم و برای مردم ، از زمان استعمال دموکراسی به عنوان روش حکومت داری، از نظر مفهومی تغییرات متعددی یافت. به گفته کوهن، نوعی آشفتگی لفظی و فکری در مورد دموکراسی پدید آمده پدید آمده است . تا جایی که مثلا در فاصله 1801 تا 1809 در آمریکا دموکراسی به معنای حکومت آشوبکر و غوغاسالار و به مفهوم امروزی رادیکالیسم تعبیر می شد . مک آیور آمریکایی می نویسد : « تا به امروز تفسیر های غلطق در مورد این کلمه وجود داشته و هنوز که هنوز است معنای واضحی ندارد با یان حال تردید در اساس و هدف ها و اندیشه های دموکراسی ، به قدمت خود دموکراسی است .